هنر و معماری ایران (دوره میانی)

هنر و معماری ایرانی در دوره میانه

مترجم : گروه معماری مشاور

در مورد شمال غربی ایران امروزی در هزاره دوم پیش از میلاد اطلاعات بسیار کمتری در دست است، اما از حدود 1000 پیش از میلاد به بعد اهمیت جدیدی پیدا کرد. مهاجرت اقوام هندواروپایی به سمت جنوب قرن ها قبل، که هیتی ها را به آناتولی و کاسی ها را به بابل آورده بود، اکنون موج جدیدی از مردم را به دنبال داشت. این اقوام که به آنها «ایرانی» می‌گویند، هم پارس‌ها و هم مادها را شامل می‌شدند. در ابتدا آنها چیزی بیش از یک کنفدراسیون سست قبایل بودند که منطقه وسیعی از ایران در جنوب دریای خزر را اشغال می کردند. آنها با استقرار در آنجا استانهای شرقی اورارتو و کشور مرفهی به نام مانایی در جنوب دریاچه ارومیه را دور زده بودند و همچنین از تماس با قبایل کوهستانی لرستان اجتناب کردند. اما در قرون هشتم و هفتم پیش از میلاد، تضعیف اورارتو و مانایی توسط فتوحات آشور و به دنبال آن حمله سکاها و فروپاشی نهایی عیلام، تمام غرب ایران را در دسترس قرار داد و پایه‌های امپراتوری ماد توسط کیاکسار نهاده شد.

با این آمیختگی پیچیده عناصر و تأثیرات جدید، تعجب آور نیست که هنر ایرانی این دوره ترکیبی غنی از ویژگی های بدیع را نشان دهد. برجسته ترین محصولات باقی مانده از آن از چهار منبع اصلی به دست آمده است: حفاری در حسنلو، که احتمالاً پایتخت ماننایان بوده است. گنجی که تصادفاً از زیویه (زیویه) در کردستان ایران پیدا شده است. یافته های مقبره در مارلیک در نزدیکی قزوین; و گورهایی را در لرستان کاوش کرد.

پایتخت مانایی دارای یک ارگ با دیوارهای قدرتمند بود که بین سال‌های 1000 تا 800 قبل از میلاد ساخته شد، و در داخل آن یک کاخ یا معبد عظیم، متشکل از ساختمان‌های دو طبقه در اطراف یک حیاط نیمه مسقف بود. در اثر آتش سوزی ویران شده بود و علاقه به معماری آن که باید قابل توجه باشد، با زیبایی برخی از اشیاء به دست آمده از زباله های سوخته تحت الشعاع قرار گرفته است. یکی از آنها یک جام نقره ای بود که با شکل های الکتروم در دو رجیستر تزئین شده بود. ارابه‌ها و سربازان در بالا و پایین، یک شیر و یک اسب وجود دارد که به‌طور هرالدیک بین تیراندازان مخالف هستند. جالب‌تر از آن، کاسه‌ای از طلای جامد بود (موزه باستان‌شناسی، تهران)، که به‌خوبی با زیورآلات تزئینی تزئین شده بود، که تصاویر مذهبی یا قهرمانانه آن تا حد زیادی غیرقابل درک است. اگرچه تأثیر آشوری را نشان نمی دهد، اما تداعی های سبک خطی آن با غرب است، و برخی پیوندها با اساطیر هوری در طراحی دیده شده است.

قلعه بالای تپه در Ziwiye در قلمرو ایالت Mannaean قرار دارد، اما گنج معروفی که در آنجا پیدا شده است مربوط به تاریخ بعدی آن (قرن هفتم قبل از میلاد) است. اشیایی که با طراحی شگفت‌انگیز این گنج را تشکیل می‌دهند شامل زیور سینه‌ای استادانه، یک دستبند با سر شیر، یک گشتاور تزیین شده مشابه (گردنبند سفت)، یک ریتون سر قوچ (ظروف نوشیدن)، خنجر، و ابزار غنی‌سازی برای اثاثیه - همه از طلا. همانطور که در این دوره انتظار می رفت، آنها سبک های متنوعی را نشان می دهند که گاهی در یک طرح واحد ترکیب می شوند و پیشنهاداتی از نفوذ آشور، سوریه و حتی مصر دارند. برخی تصور می کنند این مجموعه متعلق به یک رئیس سکاها بوده که به طور موقت بر مانایی حکومت می کرد.

مقبره های سلطنتی که در مارلیک یافت شده اند، مربوط به دوره ای معاصر با بنای ارگ حسنلو هستند، اگرچه از نظر جغرافیایی از آن جدا شده اند. مقبره‌ها حاوی ظروف طلا و نقره بود که از نظر طراحی قابل مقایسه با آنچه در حسنلو یافت می‌شد، و مجسمه‌های عجیب و غریب حیوانات در سفال‌های سفالی.

مفرغ‌های لرستان شامل اشیایی است که اساساً از نظر سبک همگن هستند، اما از نظر تاریخ بسیار متفاوت هستند و از گورستان‌های کوه‌های زاگرس شرقی کاوش شده‌اند. به نظر می رسد بیش از 400 مورد از این دفن ها وجود داشته باشد که هر کدام شامل حدود 200 قبر است، به طوری که تعداد اشیاء زینتی برنزی که به موزه ها و مجموعه های خصوصی می رسد باید بسیار زیاد بوده باشد. به نظر می رسد که تدفین ها یک دوره زمانی طولانی را پوشش می دهند. اما دو گروه اصلی متمایز شده اند که به ترتیب متعلق به نیمه دوم هزاره دوم قبل از میلاد و عصر آهن از 1000 قبل از میلاد به بعد هستند. در دوره دوم، به ویژه، حرکت مداوم سواران هندواروپایی که از شمال مهاجرت می کردند وجود داشت - واقعیتی که به توضیح شخصیت خود برنزها کمک می کند، زیرا آنها وسایل عشایری هستند. این اجناس قابل حمل و خانه های قبایل سرگردان باید توسط صنعتگران ساکن در شهرها و روستاهای ایران برای عشایری که از آنجا عبور می کردند تولید می کردند. اتصالات ارابه یا مهار غالب است: آنها شامل حلقه های مهار، لقمه ها و زیور آلات، و همچنین سلاح ها و انواع مختلف طلسم هستند. همه یک مدرسه بومی صنایع دستی را پیشنهاد می کنند که به مشتریانی در حال تغییر که سلیقه ها و الزامات آنها با منشأ آنها متفاوت است، غذا می دهد. در گروه قبلی، برخی از نقوش بین النهرینی بسیار باستانی دیده می شود - برای مثال، حلقه های مهار، شبیه به حلقه های مقبره های اور - اما اینها به عنوان استفاده دیرهنگام، در هزاره دوم، از وسایلی که مدت ها در خود سومر جایگزین شده بودند، توضیح داده شده است.

طراحی خود را به ما بسپارید