معماری باستانی اسلامی

عناصر خیره کننده معماری باستانی اسلامی که امروز هم می بینیم

توسط کلی ریچمن عبدو در 18 آوریل 2018

مترجم : گروه معماری مشاور

معماری اسلامی یکی از مشهورترین سنت‌های ساختمانی در جهان است. این رویکرد متمایز که به دلیل رنگ‌های درخشان، الگوهای غنی و شبح‌های متقارنش شناخته می‌شود، از قرن هفتم در جهان اسلام رایج بوده است.

در حالی که معماری اسلامی شامل چندین سبک در سراسر کشورها و قاره های مختلف است، ویژگی های خاصی وجود دارد که به طور جهانی در سراسر جهان رایج است. شناخت این عناصر زیربنایی - و همچنین درک شیوع جغرافیایی آن - کلید درک سبک بصری پر شور و از نظر تاریخی مهم است.

معماری اسلامی چیست؟

این سنت معماری عمدتاً در دو نوع مکان یافت می‌شود: کشورهای با اکثریت مسلمان و سرزمین‌هایی که در قرون وسطی توسط مسلمانان فتح شده‌اند. علاوه بر کشورهای عربی - مانند الجزایر، مصر و عراق - معماری اسلامی در مناطق اروپایی با ریشه‌های موری، از جمله بخش‌هایی از اسپانیا، پرتغال، ایتالیا و مالت نیز رواج دارد.

اگرچه اغلب با مسجد اسلامی - محل عبادت مسلمانان - مرتبط است، این رویکرد به معماری در سایر بناها، از کاخ‌ها و ساختمان‌های عمومی گرفته تا مقبره‌ها و قلعه‌ها نیز آشکار است. با این حال، چه مذهبی و چه سکولار، سبک باشکوه با چندین ویژگی مشترک تعریف می شود.

عناصر متمایز

مناره ها

مناره یک گلدسته یا سازه برج مانند است که دارای پنجره های کوچک و پلکانی محصور است. یکی از قدیمی ترین عناصر معماری اسلامی است و در کنار اکثر مساجد یافت می شود. وظیفه اصلی مناره این است که به مؤذن اجازه می دهد نمازگزاران را از یک نقطه مرتفع به نماز بخواند. این پنج بار در روز اتفاق می افتد: سحر، ظهر، نیمه بعد از ظهر، غروب آفتاب و شب.

از قرن یازدهم، برخی از مساجد با بیش از یک مناره تجهیز شده اند، که به طور سنتی نشان می دهد که توسط یک سلطان تأسیس شده است.

گنبدها

مانند بسیاری از جنبش‌های معماری پیشگام - از جمله سنت‌های ساختمانی دوره بیزانس و رنسانس ایتالیایی - معماران اسلامی نیز گنبدها را در طرح‌های خود گنجانده‌اند.

گنبد صخره، زیارتگاه قرن هفتم در اورشلیم، اولین بنای اسلامی است که این عنصر معماری را به نمایش گذاشته است. این بنای هشت ضلعی با الهام از نقشه های بیزانسی با گنبدی چوبی پوشانده شده است که در قرن شانزدهم با طلا اندود شده است. بر خلاف اکثر گنبدهای اسلامی - که بر روی آویزها قرار دارند - گنبد بر روی طبلی قرار دارد که توسط 16 پایه و ستون پشتیبانی می شود.

آویزها سازه های مخروطی هستند که اجازه می دهند یک پایه دایره ای برای یک گنبد گرد یا بیضوی روی یک اتاق مربع یا مستطیل قرار گیرد. در معماری اسلامی، آویزها را اغلب با کاشی یا مقرنس تزئین می‌کنند که نوعی تزئین مجسمه‌سازی است.

طاقکاری مقرنس

مقرنس‌ها به دلیل ترکیب مجسمه‌سازی و زیبایی طرح‌دار، اغلب با استالاکتیت یا لانه زنبوری مقایسه می‌شوند. علاوه بر گنبدها و آویزها، این تزیینات منحصر به فرد طاق ها را نیز زینت می دهد که در سقف های تک رنگ و مجسمه ای که با کاشی های اطراف تضاد دارند، به اوج می رسد.

قوس

یکی دیگر از لوازم معماری اسلامی طاق است. طاق نماهای اسلیمی هم در ورودی ها و هم در فضای داخلی مشهود است به چهار سبک اصلی نوک تیز، اوجی، نعل اسبی و چند ورقی طبقه بندی می شوند.

قوس نوک تیز دارای طراحی گرد با راس مخروطی است. این نوع طاق در نهایت به عنصر مهم معماری گوتیک تبدیل خواهد شد.

قوس اوجی شبیه قوس نوک تیز است. با این حال، نقطه آن از دو خط s شکل تشکیل شده است که در یک شبح سیلوئه تر به اوج می رسد.

طاق نعل اسبی (همچنین به عنوان قوس سوراخ کلید نیز شناخته می شود) با معماری مورها مرتبط است. از آنجایی که تاج آن می تواند گرد یا نوک تیز باشد، این نوع ساختار با گشاد شدن و باریک شدن چشمگیر کناره های آن تعریف می شود.

مانند طاق نعل اسبی، طاق چند وجهی از ویژگی های معماری مورها است. این قوس دارای فویل های متعدد یا "برگ" است که در نتیجه شکلی به شکل اسکالوپ پیدا می کند.

جزئیات تزئینی

آخرین عنصر معماری اسلامی توجه به جزئیات تزئینی است. این رویکرد مجلل برای دکوراسیون اغلب برای دکوراسیون داخلی محفوظ است و شامل کاشی‌های جواهر مانندی است که به صورت موزاییک‌های هندسی چیده شده‌اند، آجرکاری‌های طرح‌دار و سنگ‌های کالیدوسکوپی، و تزئینات خوشنویسی نفیس.

این تزیینات چشم نواز همراه با گنبدهای تاریخی، طاق نماهای مسحورکننده و طاق های متمایز، ماهیت متعالی ساختمان اسلامی را به نمایش می گذارد.